Wszystkie związki miewają wzloty i upadki. Każdy, kto kiedykolwiek był w trwałej relacji, wie, jak trudne bywa życie z drugim człowiekiem. Jednak sytuacja komplikuje się jeszcze bardziej, gdy mamy wrażenie, że partner to dwie osoby w jednym ciele. Choroba afektywna dwubiegunowa sprawia, że chory raz jest energicznym wesołkiem, a innym razem pogrążonym w rozpaczy pesymistą. Objawów choroby afektywnej dwubiegunowej można przez długi czas nie zauważyć lub mylić ją jako objawy depresji. Bez wątpienia, ciężko jest zrozumieć taki typ zachowań, a co dopiero pomóc chorej osobie. Jak żyć z partnerem cierpiącym na zaburzenia afektywne? Czy szczęśliwe, wspólne życie w cieniu ChAD w ogóle jest możliwe?
Dowiedz się w czym pomaga, i jak wygląda terapia dla par i małżeństw.
„Kiedy poznałem moją obecną dziewczynę, była chyba najradośniejszą osobą, jaką w życiu spotkałem. Nigdy nie brakowało jej energii, zawsze chodziła uśmiechnięta. Tuż po pracy biegła na lekcje tańca, spotkanie ze znajomymi czy imprezę. Wszędzie jej było pełno, zagadywała obcych ludzi, ciągle się śmiała. Podobało mi się to, bo mobilizowała mnie do robienia różnych rzeczy. Miałem wrażenie, że przy niej każdy dzień jest pełniejszy, a my nie marnujemy ani jednej minuty. Tylko czasami wydawało mi się, że nie jestem w stanie dotrzymać jej kroku i na dłuższą metę taka sytuacja może mnie zmęczyć. I właśnie wtedy… sytuacja zmieniła się o 180 stopni. Moja ukochana wpadła w depresję. Nie miała siły wstawać z łóżka, nie chciała z nikim się widzieć. Cały czas płakała i miała fatalny nastrój. Diagnoza psychologa kompletnie mnie zaskoczyła: moja dziewczyna cierpi na chorobę afektywną dwubiegunową. Już po wizycie u terapeuty wyznała mi, że podobne huśtawki zdarzają się jej od lat, choć ostatni epizod depresyjny był zdecydowanie najsilniejszym do tej pory.”
Przebieg choroby
Podobne historie stają się udziałem wielu osób. O chorobie afektywnej dwubiegunowej co roku dowiadują się tysiące osób, jednak wielu chorych w dalszym ciągu żyje w nieświadomości. Na chorobę afektywną dwubiegunową (ChAD), nazywaną również chorobą depresyjno-maniakalną lub po prostu chorobą dwubiegunową, cierpi około 2 procent Polaków (czyli 800 tys. osób). W przypadku choroby afektywnej dwubiegunowej, przbieg choroby może różnić się od siebie w zależności od pacjentów. Nieprzewidywalne zmiany decyzji życiowych, spowolnienie psychoruchowe, wahania nastroju. Osobą z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym może być ktoś Ci bliski, jednak bez specjalistycznej wiedzy zdiagnozowanie tego może być trudne. Można powiedzieć, że wszyscy ci ludzie mają dwie twarze. Zaburzenia osobowości będące objawem choroby tego typu polegają na cyklicznym występowaniu kresów maniakalnych i depresyjnych, które mogą być przedzielone okresami remisji (niewystępowania objawów). W czasie epizodu depresji osoba chora jest przygnębiona, ma mało energii, jest nieustannie zmęczona (bez wyraźnej przyczyny), a jej codzienna aktywność jest zaburzona, nie może spać. Często towarzyszą jej także myśli samobójcze. Chorobę afektywną dwubiegunową w takiej sytuacji cechuje również spadek libido, brak apetytu, spowolnienie mowy i zubożała mimika. Bliscy pacjentów, mimo że w większości widzą objawy choroby, to nie są w stanie określić, że jest to choroba dwubiegunowa. Choroby psychiczne mimo że dla większości nie są już tematem tabu, to jednak mamy o nich niewielką wiedzę jako społeczeństwo.
Z kolei epizod maniakalny charakteryzuje się nadmiernym pobudzeniem, czasem dochodzi do epizodu hipomanii. Chorobę dwubiegunową możemy również łączyć z silnymi emocjami i ogromnymi pokładami energii. Zazwyczaj wiąże się z radością, euforią, nadmiernym optymizmem i brakiem krytycyzmu, jednak czasami zastępują je drażliwość, wrogość, agresja lub urojenia wielkościowe i prześladowcze. Charakterystycznymi objawami manii są gadatliwość, gonitwa myśli, podwyższona samoocena, wysokie libido (mogące charakteryzować się ryzykownym zachowaniom seksualnym), zmniejszona potrzeba snu, wzmożona aktywność oraz niepokój ruchowy. Osoby w tym stanie zachowują się chaotycznie i impulsywnie. Może pojawiać się również zniekształcenia poznawcze. Nie są w stanie się kontrolować, mogą wydawać duże ilości pieniędzy, a nawet angażować się w zachowania ryzykowne, zagrażające zarówno im samym, może to dotyczyć członków rodziny jak i ludzi z ich otoczenia. Czasami mania przybiera nieco łagodniejszą formę, nazywaną hipomanią. Jej symptomami jest zmniejszony samokrytycyzm, nieprzemyślane działania i decyzje oraz konflikty z otoczeniem. Chory jest jednak w stanie w miarę normalnie funkcjonować, co utrudnia postawienie diagnozy. Zaburzenie afektywne to choroba, której leczenie przynosi dobre efekty za pomocą leków stabilizujących jak i pomocy specjalisty. Chad wymaga wsparcia psychoedukacyjnego.
Zaburzenia afektywne a bliscy
Choroba afektywna dwubiegunowa często przez długi czas pozostaje nierozpoznana. Bliscy chorego składają jego zachowanie na karb osobowości, mówią, że ma „trudny charakter” i jest chwiejny co opóźnia próbę podjęcia leczenia. Nie da się jednak ukryć, że każdy epizod choroby zmienia życie i jest trudnym doświadczeniem dla wszystkich członków rodziny. Nawet w okresie remisji bliscy i jego otoczenie doświadczają silnego stresu, wiedząc, że huśtawki nastroju w każdej chwili mogą powrócić. Rozwój choroby wraz Podobnie jak w przypadku każdej innej choroby, niezwykle istotna jest edukacja na temat jej przyczyn i przebiegu. Warto zawsze pamiętać, że dana osoba, którą dotknęła choroba afektywna dwubiegunowa naprawdę cierpi i nie jest odpowiedzialna za dolegliwości, których doświadcza. Czasami brak stosownej wiedzy powoduje, że bliscy chorego, chcąc pomóc, jedynie mu szkodzą. Np. zachęcanie osoby z manią do „wyładowania się” poprzez sport i wzmożoną aktywność, może tylko zaostrzyć wahania nastroju i inne symptomy. Bardzo złym pomysłem jest również kwitowanie depresji słowami: „Weź się w garść”, „Przecież nie masz się czym przejmować, masz wspaniałe życie”, „Inni mają gorzej”, „Musisz tylko zmienić sposób myślenia”. Wszystkie tego typu komentarze wpędzają chorą osobę w poczucie winy i sprawiają, że jej zaburzenia nastroju pogłębiają się i w efekcie czuje się jeszcze gorzej. Dlatego tak ważne jest, by jej rodzina i przyjaciele mieli świadomość, na czym polega ChAD i byli w stałym kontakcie z terapeutą, który podpowie im, jak postępować w określonych sytuacjach. Członkowie rodziny są niezmiernie ważni w procesie leczenia.
Małżeństwo z chorym na chad – chorobę afektywną dwubiegunową
Warto podkreślić, że choć zachowania najbliższych nie mają związku z samym pojawieniem się choroby afektywnej dwubiegunowej, ich wsparcie i okazanie większe uwagi takiej osobie może stanowić ważny czynnik w procesie terapeutycznym. Praktyka pokazuje, że włączanie partnerów i bliskich chorych w ich proces leczenia zwiększa jego skuteczność i pomaga im poprawić stan zdrowia.. Wspólna walka z ChAD wiele wnosi do związku: zwiększa wzajemne zaufanie, daje choremu poczucie akceptacji i wsparcia, a także skutkuje uczuciem wdzięczności. W dodatku świadomość mechanizmów choroby zmniejsza poczucie frustracji u partnera: ma on wówczas świadomość, że zachowanie ukochanej osoby nie wynika ze złośliwości, ale jest symptomem zaburzenia.
Zaburzenia afektywne, to bardzo rozbudowana choroba psychiczna, która wymaga nie tylko zaangażowania samego chorego, ale także jego bliskich osób. Dobrym rozwiązaniem są także wszelkiego rodzaju grupy wsparcia, które pomagają zrozumieć pewne zachowania oraz przepracować problem. Oczywiście nie obędzie się także bez konsultacji ze specjalistą. Jednak gra jest warta świeczki, gdyż odpowiednia opieka i leczenie może znacznie poprawić stan osoby z zaburzeniami afektywnymi i pozwolić jej na normalne funkcjonowanie w świecie.
Zaburzenia afektywne, to bardzo rozbudowana choroba psychiczna, która wymaga nie tylko zaangażowania samego chorego, ale także jego bliskich osób. Dobrym rozwiązaniem są także wszelkiego rodzaju grupy wsparcia, które pomagają zrozumieć pewne zachowania oraz przepracować problem. Oczywiście nie obędzie się także bez konsultacji ze specjalistą. Jednak gra jest warta świeczki, gdyż odpowiednia opieka i leczenie może znacznie poprawić stan osoby z zaburzeniami afektywnymi i pozwolić jej na normalne funkcjonowanie w świecie.
