Jesteśmy zmęczeni, a potem mamy ochotę coś zrobić, przez chwile pewna sytuacja wywołuje nasze zadowolenie, ale później czujemy się poirytowani. Te skoki nastroju przytrafiają nam się kilka razy w ciągu dnia, nie do końca wiemy, skąd biorą się zmiany. Kiedy stany emocjonalne wymykają się nam spod kontroli, pojawiają się u nas wahania nastroju.
„Wahania nastroju? Przecież wiem, co czuję!”
Czujemy się dobrze i jesteśmy odprężeni, kiedy nie mamy problemu z identyfikowaniem swoich i cudzych odczuć. Sprawia to, że czujemy się pewniej. Widzimy osobę szczęśliwą, rozumiemy jej uczucie, widzimy osobę smutną, rozumiemy to uczucie, zaczynamy odczuwać empatię.
Czym są niekontrolowane emocje?
Za chwilowe wahania nastroju mogą być odpowiedzialne niektóre nasze stany fizyczne. U kobiet zwiększone wahania nastroju mogą występować w okresie napięcia przedmiesiączkowego, podczas menopauzy. Zarówno chłopcy, jak i dziewczynki mogą się z nimi zetknąć w okresie dojrzewania.
Wahania nastroju mają kilka faz, które mogą trwać przez kilka dni lub nawet miesięcy. Problem ten nie jest uważany za typowy problem ze zdrowiem psychicznym – nie nazywamy go chorobą.
Dowiedz się także, czym jest nerwica.
Z wahaniami nastroju mamy do czynienia, gdy emocje odczuwane przez daną osobę przerastają poziom, na którym ta osoba jest w stanie kontrolować. Odczuwamy wówczas poczucie utraty kontroli, nie możemy sobie poradzić z wyrażaniem emocji, co jest skutkiem wahań nastroju.
Jak często występują u ludzi wahania nastroju?
Nie są to rzadkie sytuacje. Każdy z nas miewa czasami huśtawki nastroju. Wszystko jest zależne od tego, co się dzieje w naszym życiu. Jeżeli jest niestabilne w jakimś okresie, może być nam ciężko zachować spokój i równowagę – wówczas pojawiają się huśtawki nastroju.
Gdy niestabilność jest dla nas normalna lub wręcz przeciwnie nasze życie jest uporządkowane i spokojne, jesteśmy mniej narażeni na nagłe przeskoki humoru ze złego na dobry. Oczywiście podatność na te reakcje jest też zależna od naszych indywidualnych cech osobowości. Jednakże osoby regularnie cierpiące z powodu wahań nastroju, mogą także reagować dosyć gwałtownie i czasami nawet niewłaściwie do konkretnej sytuacji. tj. miewać napady niekontrolowanego płaczu lub wybuchać śmiechem w momentach, w których normalnie nie reagujemy w ten sposób.
Czasami niełatwo być obserwatorem…
Wszelkie niecodzienne sytuacje, np. te, które nas przerastają, dotykają nie tylko głównych bohaterów, ale także tych, którzy są dookoła. Przesadnie emocjonalne reakcje, zbyt lakoniczne komentarze lub zbytnia aktywność w nawiązywaniu relacji mogą być szokujące dla osób, z którymi nawiązujemy kontakt.
Emocje są nie tylko naszą siłą i paliwem, mogą być też przeszkodą w codziennym funkcjonowaniu, jeżeli nie jesteśmy w stanie nad nimi zapanować. Wahania nastroju mogą mieć charakter ciągły – w bardziej poważnych przypadkach – lub być przecinany stanami, które nazwać możemy „okresami normalności”. Oba stany mogą mieć poważne konsekwencje nie tylko dla naszej psychiki, ale także na poziomie społecznym – wahania nastroju wpływają nie tylko na nasze kontakty z innymi ludźmi, ale także na karierę.
Problemy mogą zacząć się nawarstwiać, a my nie będziemy w stanie sobie z nimi poradzić. Możemy zacząć się izolować od innych, czując się nieswojo, kiedy nasze reakcje wezmą nad nami górę. W następstwie wahań nastroju możemy nawet wpaść depresję lub nabawić się problemów na podłożu lękowym.
Skąd biorą się wahania nastroju?
Przyczyn może być wiele. Może to chwilowe rozchwianie spowodowane przeżywaniem trudnych chwil w życiu? Mogą one także wynikać z zaburzeń fizycznych (chorób takich jak guz, demencja, z powodu urazów głowy) lub hormonalnych – chwilowych, spowodowanych dojrzewaniem, napięciem przedmiesiączkowym, ciążą.
Wahania nastroju a przyjmowanie leków
Wahania nastroju mogą być też reakcją na przyjmowane leki. W tym przypadku sytuację powinno się zgłosić do lekarza i poprosić o zmianę leków. Wahania nastroju mogą nie tylko prowadzić do chorób psychicznych, ale także być ich objawem.
Wahania nastroju a zaburzenia psychiczne
Gwałtowne zmiany nastroju można zaobserwować przede wszystkim z zaburzeniu takim jak ADHD. Brak kontroli nad silnymi emocjami jest w tym przypadku szczególnie kłopotliwy dla otoczenia. Cyklofrenia charakteryzuje się patologicznymi zmianami nastroju u chorego, który nie jest w stanie dostosowań reakcji i nastroju do sytuacji (tj. reagują np. wesoło na smutne wydarzenia i odwrotnie). Innym zaburzeniem jest osobowość borderline i – jak można wywnioskować z nazwy – zmagający się z nią mają wahania bardzo silnych uczuć, np. gwałtownych wymian miłości z nienawiścią, co istotnie wpływa na ich problem z nawiązywaniem relacji.
Wahania nastroju a alkohol
Osoby pod wpływem alkoholu też reagującą bardzo emocjonalnie, czasami niewspółmiernie do sytuacji i często zupełnie bez ostrzeżenia śmiech przekształca się na ich ustach w niczym niewytłumaczony płacz. Czy leczyć huśtawki emocji?
Dowiedz się, jakie są przyczyny alkoholizmu
Nie jesteśmy w stanie stwierdzić bez pomocy specjalisty, czym są spowodowane nagłe i częste zmiany naszego humoru. Możliwe, że u ich podstaw leży o wiele poważniejszy problem, niż chwilowy wpływ stresu. Jeżeli widzimy u siebie jakieś objawy wahania nastroju, warto zasięgnąć porady specjalisty.
Terapia przy wahaniach nastroju
Psychoterapia może polegać np. na nauce rozpoznawania i radzenia sobie ze stresem. Dowiesz się, skąd biorą się wahania nastroju, jak rozpoznawać początek kryzysu i radzić sobie z nim. Warto pamiętać, że nawet chwilowe wahania nastroju mogą przerodzić się w poważny problem, który potem trzeba będzie rozwiązywać miesiącami.
