Słysząc od przyjaciela lub członka rodziny podsuwających nam pomysł wizyty u psychoterapeuty, chce nam się śmiać, denerwujemy się… lub zaczynamy się zastanawiać: „czy rozmowa naprawdę może mi pomóc”? Jasnej odpowiedzi na to pytanie nie ma. Ci, którzy podjęli się studiowania psychologii, zastanawiają się, co sprawia, że zmienia się sposób myślenia i zachowania człowieka. Co powoduje, że psychoterapia działa?
Relacja psychoterapeuta-pacjent
Rozmowa z psychoterapeutą nie jest rozmową zwyczajną. Dlaczego? W codziennych sytuacjach nasi rozmówcy nie zawsze wykazują się empatią czy akceptacją. Zarówno ludzie dookoła nas, jak i my – wszyscy zakładamy czasem maski. Pacjent nie wie często, jakie istnieją nurty psychologiczne, jak powinno wyglądać spotkanie z psychologiem lub terapeutą, jednak łatwo mu ocenić, czy specjalista, z którym się spotkał, wywołał w nim pozytywne wrażenia i czy budzi jego zaufanie. Jeżeli zdecydowaliśmy się na terapię (czyli na zmianę!), musimy pamiętać, że z całą pewnością łatwiej będzie nam zauważyć, zrozumieć lub przyjąć inny punkt widzenia.
To bardzo istotne, bo jeżeli nie czujemy się swobodnie w obecności terapeuty lub wręcz mamy do niego negatywny stosunek, nie łatwo będzie się nam otworzyć. Stosunki między pacjentem a psychoterapeutą powinny być oparte na wzajemnym szacunku, ale także na sympatii, gdyż właśnie taka poprawna relacja sprawia, że pacjent ma nadzieję na poprawę swojego stanu i motywuje się do pracy nad sobą.
To jak psychoterapeuta się zachowuje w stosunku do niego, ma wpływ na proces leczenia. Powinien się on starać zrozumieć uczucia i zachowanie pacjenta, być otwartym na jego sposób myślenia. Dzięki tej przestrzeni na szczerość bez kary, na łzy i strach bez dezaprobaty i gniew bez wzgardy, pacjent jest w stanie zaakceptować własne uczucia.
Zmiana sposobu myślenia
Trudno jest zmienić zachowanie, bez zmiany sposobu myślenia. Można co prawda wmawiać sobie, że coś nie wywołuje w nas gniewu lub lęku i starać się trzymać te emocje na wodzy, ale póki nie zrozumiemy, że ich źródło nie jest powodem do takich uczuć, dalej będziemy się z nimi męczyć. Psychoterapeuci pracujący w nurcie poznawczo-behawioralnym zajmują się sposobem myślenia i myślami swoich pacjentów.
Nasze myślenie i zachowanie jest oparte na schematach, przekonaniach, które zaczęły się kształtować już w naszym dzieciństwie. W związku z pojawieniem się jakiegoś bodźca pojawia się w naszej głowie myśl, a myśl wywołuje różne emocje. Od tych emocji zależą nasze reakcje – zachowanie. Pewne działania umożliwiają zmianę sposobu myślenia w momencie wystąpienia jakiegoś bodźca, a to pozwala na poprawienie samopoczucia i zdrowia psychicznego. Działania takie jednak są możliwe jedynie w odpowiednich warunkach, przy właściwej relacji z dobrze przeszkolonym terapeutą.
Zmiana zachowania
Mało jaka zmiana jest natychmiastowa. Z czasem nauczymy się lepiej wpływać na swoje samopoczucie i dbać o swoją równowagę psychiczną. Psychoterapia uczy, jak zmienić swoje reakcje emocjonalne, poprzez zmianę swojego zachowania. Możesz też zdobyć umiejętność tolerowania silnych emocji i samokontroli. Nie jest to możliwe bez uzyskania większego wglądu w siebie – swoje zachowanie, odczucia, myśli.
Im więcej człowiek wie na swój temat, tym łatwiej zauważa różne zmiany emocji, mechanizmy rządzące jego zachowaniem. Im większa jest świadomość człowieka, tym bardziej realna jest możliwość wpływania na zachowania i myśli.
Niektóre terapie mają na celu skonfrontowanie się pacjenta z nieprzyjemnym wspomnieniem, które może wywoływać u niego nieprzyjemne odczucia, nerwowe lub lękowe reakcje. Przetworzenie trudnych wspomnień bywa niezbędne do odciążenia psychiki, która nie może sobie poradzić z jakąś sytuacją, która miała miejsce i emocjami z nią związanymi. Korektywne doświadczenia emocjonalne polegają na uwolnieniu jakichś skrywanych, nieprzyjemnych uczuć, odreagowanie, po którym następuje pozytywne doświadczenie emocjonalne w postaci np. wsparcia psychoterapeuty, jego akceptacji.
Spróbuj
Psychoterapia to proces – wieloetapowy, skomplikowany. Prowadzi jednak po poprawy stanu psychicznego, ponieważ daje pacjentowi większą świadomość własnych emocji, zrozumienie swoich reakcji. Uczy przyznawania się do błędu lub porażki, ale także czerpania z nich energii i motywacji do dalszego działania
